ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΣΩΤΗΡΗ ΚΥΡΙΑΚΟΥ*
Ένας από τους βασικούς πυλώνες έρευνας στο Τμήμα Γενετικής Θεραπευτικής Καρκίνου και Υπερδομικής Παθολογίας είναι η αξιολόγηση της ικανότητας δευτερογενών μεταβολικών προϊόντων, διατροφικής προέλευσης, να δρουν στοχευμένα έναντι ποικίλων ειδών καρκίνου. Ως προς αυτή την κατεύθυνση, η ερευνητική μας ομάδα, αξιοποιεί την οικογένεια των σταυρανθών λαχανικών δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο νεροκάρδαμο στο οποίο παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση βιοδραστικών φυτοχημικών μορίων. Σε προηγούμενες ερευνητικές δραστηριότητές μας αναδείξαμε, μεταξύ άλλων, την κυτταροτοξική δραστηριότητα ενός εκχυλίσματος εμπλουτισμένου με ισοθειοκυανικό φαινυλαιθύλιο έναντι κυττάρων μελανώματος. Παρατηρήσαμε ότι η κυτταροτοξικότητα του εν λόγω εκχυλίσματος προκύπτει από την ικανότητά του να προκαλεί εκροή ιόντων ασβεστίου, να προωθεί υπερδομικές αλλοιώσεις στα μιτοχόνδρια και στο ενδοπλασματικό δίκτυο και να συντελεί στον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο.
Γραφική απεικόνιση της πειραματικής διαδικασίας και των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από τη μελέτη της συμβολής των εκχυλισμάτων νεροκάρδαμου έναντι του μελανώματος.
Το ισοθειοκυανικό φαινυλαιθύλιο είναι ένας μεταβολίτης φυτικής προέλευσης που εκφράζεται σε υψηλές συγκεντρώσεις στα άνθη του νεροκάρδαμου. Ο στόχος της συγκεκριμένης μελέτης ήταν να προσδιοριστεί η συμβολή ενός φυσικού εκχυλίσματος πλούσιου σε ισοθειοκυανικό φαινυλαιθύλιο, στην επαγωγή οξειδωτικού στρες και κατ’ επέκταση στην ικανότητά του να καταπολεμά το κακόηθες μελάνωμα μέσω του τελικού μεταβολικού υποπροϊόντος. Για να επιτευχθεί ο σκοπός της μελέτης χρησιμοποιήθηκαν κύτταρα κακοήθους ανθρώπινου μελανώματος αλλά και μη-καρκινικά αθανατοποιημένα κερατινοκύτταρα. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη συγκεκριμένη μελέτη αποδεικνύουν ότι το φυσικό εκχύλισμα, πλούσιο σε ισοθειοκυανικό φαινυλαιθύλιο, έχει την ικανότητα να διαφοροποιεί την δραστηριότητα των ενζύμων, που εμπλέκονται στην κυτταρική αντιοξειδωτική άμυνα, μειώνοντας τη συνολική αντιοξειδωτική τους δράση. Στη συνέχεια αποδείξαμε ότι η συμπεριφορά αυτή προκαλεί οξείδωση, τόσο των λιπιδίων όσο και των πρωτεϊνών. Τέλος, καταλήγουμε ότι η σχετική τοξικότητα του εκχυλίσματος δεν οφείλεται αποκλειστικά στο ισοθειοκυανικό φαινυλαιθύλιο, αλλά και στο αντίστοιχο τελικό μεταβολικό υποπροϊόν του, το οποίο δημιουργείται με δέσμευση της γλουταθειόνης. Η διαδικασία αυτή προκαλεί την εξάντληση της γλουταθειόνης και έτσι προωθείται η οξειδωτική καταστροφή των κυττάρων μελανώματος. Τα ευρήματά μας ενισχύουν την τρέχουσα γνώση για τον τρόπο με τον οποίο το φυσικό ισοθειοκυανικό φαινυλαιθύλιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε επικουρικά θεραπευτικά πρωτόκολλα για την κλινική αντιμετώπιση του κακοήθους μελανώματος μέσω της ενίσχυσης της θεραπευτικής ισχύος και/ή της ελαχιστοποίησης της τοξικότητας των τρεχόντων κλινικών φαρμάκων.
*Associate Scientist ΙΝΓΚ
Τμήμα Γενετικής, Θεραπευτικής Καρκίνου και Υπερδομικής Παθολογίας
